Interview met Marianne van Praag, rabbijn van de Liberaal Joodse Gemeente
Het grootste deel van de Joden die in Den Haag woonden zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog vermoord. De Joodse gemeenschap moest na de oorlog opnieuw worden opgebouwd. Dit gebeurde onder leiding van de heer Levisson. In 1968 werd Rabbijn Soetendorp geinstalleerd als rabbijn van de Liberaal Joodse Gemeente (LJG) en deze heeft zich ingezet om het gebouw, waar wij nu zitten aan de Prinsessegracht, door de LJG aan te laten kopen.
Rabbijn Marianne van Praag (foto Robin Butter)
Het gebouw van de Portugees Joodse Gemeente had de oorlog overleefd maar heeft lange tijd leeg gestaan en moest worden gerestaureerd. In 1976 kon de synagoge worden aangekocht. In 1968 was de gemeente nog klein en waren er zo’n 50 á 60 families aan verbonden. Tegenwoordig tellen we ongeveer 300 leden. Na Amsterdam zijn wij de grootste Liberaal Joodse Gemeente van Nederland. Er bestaan op dit moment 8 Liberaal Joodse Gemeenten in Nederland. Op Amsterdam en Den Haag na, zijn de andere gemeenten kleiner. Alle gemeenten draaien voornamelijk op vrijwilligers en zijn er slechts enkele professionals.
Ik heb 40 jaar gevochten voor de positie van de vrouw. Ik ben van de eerste lichting vrouwen die afstudeerden aan het Levisson Instituut in Amsterdam, dat opgericht was om liberale rabbijnen op te leiden. Een enkeling moest wel wennen aan een vrouwelijke rabbijn maar uiteindelijk draait het om wat en hoe iemand het werk doet. Het gaat om de intentie waarmee het gedaan wordt. Er zijn twee joodse stromingen in Den Haag, liberaal en orthodox die beiden ongeveer even groot zijn.
Het interieur van de synagoge (foto LJG Den Haag)
Het gaat vooral om keuzes maken
Bij de Liberaal Joodse Gemeente gaat het vooral om keuzes maken. We weten de regels waar we naar moeten leven maar het is een inividuele keuze en verantwoordelijkheid welke regels je naleeft en welke niet. Op vrijdag en zaterdag houden we diensten voor Sjabbat. Daarbij spreek ik ook over passages uit de Thora en interpreteer ik deze. Ik maak altijd een link naar het heden. Wat heb ik in het hier en nu aan deze passage en wat betekent het voor mij vandaag? Zo maak ik de Thora relevant voor het leven van nu. Ik doe niet mee met social media. Als ik de verhalen hoor, lijkt mij dat steeds meer de beerput worden van het internet. Tegenwoordig is antisemitisme een hot item. Terwijl het er altijd is geweest. Ik ontmoet geen antisemitisme. Maar toch staat hier bij de synagoge marechaussee om ons te bewaken en dat zegt eigenlijk al genoeg. Dus of het meer of minder voorkomt, kan ik niet zeggen. Het is er en het gaat niet weg.
Naast de diensten die op vrijdag en zaterdag plaats vinden, verhuren wij onze Glazenzaal voor vergaderingen of evenementen. Ook organiseren wij rondleidingen voor klassen.
De kast van de Heilige Arke
De gemeenschap is heel klein
Door rondleidingen te geven voor leerlingen van verschillende scholen hopen we de kinderen iets mee te geven. Soms sta ik versteld van wat kinderen wel of niet weten. Soms komen ze binnen met een idee of een verhaal of een vooroordeel. Als je kinderen vraagt hoeveel Joden er in Nederland wonen denken ze vaak dat het er heel veel zijn. Soms zeg ik wel eens tegen de kinderen: “Denk eens aan je hele familie: ouders, broertjes, zusjes opa’s en oma’s, tantes, ooms, neefjes en nichtjes. En stel je dan eens voor dat opeens iedereen weg is, en alleen jij er nog bent.” Dan zie je de kinderen schrikken. Dan kan ik vertellen dat dit bij mijn ouders zo is gegaan. En ik, als tweede generatie overlevende, draag daar de gevolgen en de pijn van mee. Zelfs mijn kinderen, als derde generatie, voelen die pijn.
Een gevolg van de oorlog is dat de gemeenschap heel klein is, iedereen kent elkaar wel. Zeker in deze tijd van Corona is het belangrijk om contact te houden. Door middel van ”zoomdiensten” houden we contact met onze leden en nemen er ook mensen uit andere landen deel aan onze diensten. Voor Pesach (het Joodse Pasen) willen we toch een “samen” gevoel creëren. We willen een drive-thru organiseren waarbij wij de mensen voorzien van ingrediënten die nodig zijn bij het vieren van de Pesach-maaltijd: de sederavond.
Leuk artikel? Ga naar meer informatie over de serie 'Geloven in verandering' of lees het artikel over de Sefardische joden in Den Haag